تالاب لیپار چابهار

دریاچه‌ها و تالاب‌های بسیاری در سراسر جهان وجود دارند که از نظر زیست محیطی مامن بسیاری از گونه‌های جانوری به شمار می‌روند؛ ولی بعضی از این تالاب‌ها در اقصی نقاط جهان که شاید شمارشان به تعداد انگشتان یک دست باشند، به دلیل رنگ خاص خود از بقیه متمایز شده‌اند. آب این تالاب‌ها بنا به دلیل وجود باکتری‌ها و پلانکتون‌های گیاهی به رنگ شیر – توت فرنگی است و از اینرو، برای نوشیدن به نظر مناسب می رسند، ولی در واقعیت جزو شورترین آبگیرهای جهان هستند. 

موقعیت جغرافیایی

تالاب لیپار یکی از جاذبه‌های خاص طبیعت ایران است که به دلیل رنگ خاصی که دارد از سایر دریاچه‌ها و تالاب‌ها متمایز شده است. این تالاب صورتی در تنگه و دره‌ای صخره‌ای مشرف به کوه، در مسیر جاده ساحلی چابهار به گواتر در ساحل دریای عمان (۱۵ کیلومتری شرق چابهار در نزدیکی روستای رمین و در مسیر جاده ساحلی چابهار- گواتر) قرار دارد.  

پوشش گیاهی تالاب

رویش گونه‌های بلوط و گزنه در آب صحنه فوق‌العاده زیبایی خلق کرده که نمونه آن در ایران کمتر دیده می‌شود. وجود پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووسکن، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی، زیبایی این منطقه را دوچندان کرده است. علاوه بر این در این منطقه پنبه‌های وحشی می‌روید که مردم منطقه از آن تشک و بالشت تهیه می‌کنند.

کنار این تالاب دشتار قرار دارد که اهالی منطقه به آن عروس نیز می‌گویند. دشتار در زبان بلوچی به دختران جوانی گفته می‌شود که هنوز ازدواج نکرده‌اند. وجه تسمیه این نامگذاری، زیبایی منطقه و درختان سرسبز آن است.

اکوسیستم تالاب

جذر و مد قرمز در چابهار، از جمله دیدنی‌های سواحل جنوبی استان سیستان و بلوچستان است که بازدیدکنندگان را به تعجب وا می‌دارد. اوج زیبایی این پدیده در دره لیپار قابل مشاهده است، جایی که به آن تالاب صورتی می‌گویند. در مورد رنگ قرمز این پدیده که محصول فعالیت پلانکتون‌ها است.

وجود پلانكتون‌های گیاهی زیاد در منطقه (۹۰ درصد پلانكتون‌های گیاهی در این حوزه یافت می‌شوند)، وفور مواد آلی و معدنی كه از طریق رودخانه‌ها و خورهای متصل به خلیج به این حوزه هدایت می‌شوند، باعث افزایش زیاد تولید بیولوژیكی در بعضی از فصول سال خواهد شد؛ به طوری كه این عوامل به همراه جریانات دریایی حاصل از طوفان‌های مونسون كه از ویژگی‌های منحصربه‌فرد حوزه اقیانوسی دریای عمان است، موجب افزایش بیش از حد تعداد پلانكتون‌های گیاهی در ماه‌های بعد از فصل مونسون (از اواسط خرداد تا اواسط شهریور ) می‌شود؛ این تعداد در آذرماه به حداكثر میزان خود می‌رسد.

در ماه‌های بهمن، اسفند، فروردین، شهریور و مهر شاهد پدیده جزر و مد قرمز در منطقه خلیج گواتر هستیم كه عامل اصلی آن گونه نوكتیلوكا میلیاروس است كه در ماه‌های بهمن، اسفند و فروردین تعداد آن به شدت افزایش می‌یابد. فرآیند «رد تاید» یا «كشند قرمز» از جمله فرآیند‌های بیولوژیكی در محیط‌های آبی است كه توسط پلانكتون‌های گیاهی به وقوع می‌پیوندد و نقش عمده‌ای در زنجیره‌های غذایی و انرژی در اكوسیستم‌های آبی دارد.

این تالاب بنا به پیشنهاد آقای دادکریم شیخ زاده از بومیان محل و از اهالی روستای دمبدف و با کمک اهالی و بودجه شخصی و حمایت وزارت نیرو با در اختیار گذاشتن دستگاه‌های کشاورزی در سال ۱۳۶۲ خورشیدی احداث شد. این تالاب در اوایل احداث و بارندگی خوبی که در محل آن داشت توانست مدت مدیدی منطقه را سبز و پرندگان مهاجر و غیربومی را به خود جلب کند.

گونه‌‌های جانوری تالاب

طی بررسی‌های به‌ عمل آمده در منطقه، تاكنون ۹۳ گونه پلانكتون گیاهی، ۳۱ گروه پلانكتون جانوری، ۶۴ گونه از انواع نرم‌تنان، ۸۵ گونه انواع ماهی، ۲۴ گونه از سخت پوستان، ۱۴ گونه مایوبنتوز و ۴۶ گونه مختلف از جلبک‌ها در آن شناسایی شده‌اند.